مسائل عمومی دولت در حوزه ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت (Internet Services Providers (ISPs

مسائل عمومی دولت در حوزه ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت

(Internet Services Providers)

مقدمه

اصطلاح «ارائه‌دهنده خدمات اینترنت» یا “ISP” معمولاً با تعاریف مختلفی در ادبیات آمده است، بااین‌حال، بیشتر این تعاریف به بازار خرده‌فروشی خدمات اینترنت اشاره می‌کنند اما تجزیه‌وتحلیل فنی و دقیقی ندارند.

به‌طور خلاصه می‌توان گفت ISP شرکتی است که امکان دستیابی به اینترنت و سایر سرویس‌های وب را فراهم می‌نماید. مراکز ارائه‌دهنده خدمات اینترنت علاوه بر نگهداری و پشتیبانی از یک خط مستقیم اینترنت، فعالیت‌های متعدد دیگری نظیر نگهداری و پشتیانی از سرویس‌دهندگان وب را نیز انجام می‌دهند. این مراکز، با ارائه نرم‌افزارهای لازم (در صورت ضرورت)، رمز عبور حفاظت‌شده و شماره تلفن برای تماس با شبکه، امکان استفاده از اینترنت و مبادله نامه‌های الکترونیکی را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند. برخی از مراکز ISP خدمات جانبی دیگری را نیز ارائه می‌نمایند.

مراکز ISP دارای ابعاد و اندازه‌های متفاوتی هستند. برخی از آنان توسط گروه کوچکی از افراد اداره می‌شوند و تعدادی دیگر شرکت‌های بزرگی هستند که خدمات متنوعی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. مراکز ارائه‌دهنده خدمات اینترنت دارای حوزه‌های عملیاتی متفاوتی نیز هستند مثلاً برخی از آنان خدمات خود را صرفاً در سطح یک شهرستان ارائه داده و برخی دیگر دارای قابلیت‌های منطقه‌ای و حتی بین‌المللی هستند.

اکثر مراکز ISP، سرویس میزبانی وب را نیز ارائه می‌کنند. با استفاده از این سرویس، متقاضیان می‌توانند صفحات وب شخصی خود را ایجاد و از آنان نگهداری نمایند. اختصاص فضای لازم به‌منظور ذخیره‌سازی اطلاعات ازجمله وظایف یک ISP در این رابطه است.

درمجموع خدمات ارائه‌شده توسط ISP ها به پنج دسته گسترده تقسیم می‌شود:

• خدمات دسترسی به اینترنت
• دسترسی‌های جانبی
• شبکه
• میزبانی وب
• طراحی وب‌سایت

  • مسائل عمومی ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت

    • انحصار مخابرات

در بیشتر کشورها، انحصارکنندگان مخابرات، ورود ISP ها را برنمی‌تابند ازاین‌رو حوزه خدمات اینترنت، رقابتی نمی‌شود، قیمت بالا، کیفیت پایین خدمات، و ثبات در شکاف دیجیتالی ثمره انحصار ارائه خدمات اینترنتی توسط مخابرات کشورهاست.

معمولاً اگر مونوپل‌های مخابرات ورود و فعالیت ISP ها را بپذیرند، باز در عملیات اپراتوری آن‌ها، مزاحمت ایجاد می‌کنند، نمونه‌های فراوانی از تخصیص پهنای باند پایین و تخریب و اخلال در خدمات ISP ها وجود دارد.

• مسئولیت ISP ها در حوزه حقوق مالکیت

یکی از خدماتی که ISP ها ارائه می‌کنند، خدمات میزبانی است. هیچ نظام حقوقی ISP ها را به دلیل میزبانی مواردی که ناقض قوانین مالکیت فکری و حق کپی است، مجازات نمی‌کند البته در شرایطی که از این موضوع اطلاع نداشته باشند، چنانچه بتوان اثبات کرد که ISP از موضوع میزبانی این موارد خلاف قانون اطلاع داشته است، رویکردهای حقوقی متفاوتی نسبت به این موضوع وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، در آمریکا و اتحادیه اروپا، فرآیند حذف مصادیق ناقض قانون اجرا می‌شود و طی این فرآیند از ISP خواسته می‌شود که رأساً نسبت به حذف آن موارد اقدام کند. در رویکردی منعطف‌تر نظیر آنچه در ژاپن اجرا می‌شود، فرآیند حذف مصادیق ناقض قانون در صورتی اجرا می‌شود که شاکی و شکایتی موجود باشد.

درمجموع عموماً دیدگاه‌های حقوقی مدافع محدودیت‌های بیشتر ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی هستند.

• ورود ناخواسته ISP ها به حوزه خط مشی محتوا

محتوا، یکی از محمل‌های فرهنگ به شمار می‌رود، ازاین‌رو همواره از سوی گروه‌ها یا کشورهایی که فرهنگ یا مذهب خاصی دارند، موردتوجه بوده است. عموماً دسترسی به سایت‌های هرزه‌نگاری یا قمار در این کشورها محدود می‌شود.

در خصوص اصل کنترل محتوا اجماع جهانی وجود دارد؛ هرزه‌نگاری یا اقدام سازمان‌های تروریستی برای جذب نیرو ازجمله مواردی است که قوانین بین‌المللی بر ممنوعیت آن اتفاق‌نظر دارند.

خط‌مشی محتوا اصطلاحی است که به کنترل محتوا اشاره دارد و با سؤالاتی در سه حوزه اصلی مطرح می‌شود:

• چه محتوایی کنترل شود؟
• کنترل محتوا توسط چه کسی صورت پذیرد؟
• کنترل محتوا با چه فناوری صورت پذیرد؟

امروزه دولت‌ها تمایل دارند تا ریسک کنترل محتوا را از خود دور نموده و آن را بر ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت بار کنند. موضوعی که علی‌رغم تمایل شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی توسط تنظیم‌گری‌های دولت یا طراحی فرآیندهای خودتنظیمی بر آن‌ها تکلیف می‌شود.

مسئله در اینجاست که چنانچه دولت‌ها ریسک کنترل محتوا را بر بخش خصوصی بار نمایند، در این صورت هزینه‌های آن‌ها افزایش یافته و به‌تبع آن هزینه کاربران که عامل اصلی در تولید و مصرف محتوا هستند، افزایش می‌یابد و درنهایت بازار تولید و مصرف را محدود خواهد کرد و حال می‌دانیم که حیات فضای مجازی به جریان محتوایی است که همچون خون، در رگ‌های آن جاری است.

• نقش ISP ها در مقابله با هرزنامه‌ها

یکی دیگر از حوزه‌های کنترلی که ریسک فعالیت شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی را بالا می‌برد، کنترل هرزنامه‌ها (Spam) است.

در گذشته هرزنامه‌ها بخش زیادی از ظرفیت‌های ارتباطی و اطلاعاتی اینترنت را به خود اختصاص می‌دادند. پهنای باند، برای ارسال هرزنامه‌ها اشغال می‌شد، عملیات میزبانی و ظرفیت فراوانی از هاست ها نیز به اتلاف می‌شد. از سویی دیگر، هزینه زمانی فراوانی وجود داشت، چراکه کاربران برای بررسی نامه‌های خود و یا پیدا کردن نامه‌های اصلی در میان انبوهی از هرزنامه‌ها زمان زیادی صرف می‌کردند.

مجموع این هزینه‌ها باعث ورود اتحادیه بین الملی مخابرات ITU)) به این موضوع شد. این اتحادیه با وضع قواعد تنظیمی بیشترین اثرات و هزینه‌های کنترل هرزنامه‌ها را بر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت بار نمود. از سویی آن‌ها را موظف کرد که کاربرانی که اقدام به ارسال هرزنامه می‌کنند، محدود نمایند و از سویی دیگر با دیگر شرکت‌هایی که این مقررات را رعایت نمی‌کنند، قطع ارتباط نمایند. وضع این قوانین مشکلات ISP ها را افزایش داد، هم از جهت هزینه‌های جدیدی که متحمل شدند و هم از جهت افزایش احتمال خطا در حذف مواردی که حقیقتاً هرزنامه نبودند ولی در تشخیص مصادیق اشتباه رخ می‌داد و نامه‌های اصیل حذف می‌شد. در طول تاریخ مواردی از شکایات از این شرکت‌ها به دلیل حذف اشتباه نامه‌های کاربران ثبت شده است.

• جمع‌بندی

در نظر نگارنده فضای مجازی عبارت است از «مجموعه نظام‌های اجتماعی که از تعامل افراد انسانی بر بستر شبکه (اتصال فناوری اطلاعات توسط فناوری ارتباطات) شکل می‌گیرد. ازآنجایی‌که انسان‌ها این نحوه از تعامل را همچون تعامل از طرق دیگر ارتباطاتی، مؤثر می‌دانند، جریانی عظیم از گردش محتوا صورت پذیرفته و رفته‌رفته به‌تبع آن نظام‌های اجتماعی شکل‌ می‌گردد؛ نظام‌هایی که در حُکم نظام‌های اجتماعی عالم واقع است و سرجمع این نظام‌ها فضای مجازی را شکل می‌دهد.»

با این تعریف از فضای مجازی، جریان تولید و مصرف محتوا، عاملی حیاتی برای پیش برد نظام‌های اجتماعی در فضای مجازی به شمار می‌رود، چنانچه گذشت، همانند خون در رگ‌های فضای مجازی است، ازاین‌رو هرگونه اعمال محدودیت بر روی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات، بایستی به نحوی حساب‌شده و با توجیه دقیق باشد تا مبادا این شرکت‌ها که پل ارتباطی میان کاربران و عرضه‌کنندگان اینترنت هستند، هزینه‌های تحمیلی خود را به‌گونه‌ای نادرست بر کاربران به‌عنوان عنصر اصلی چرخه تولید و مصرف محتوا بار کنند.