اخبار خط‌مشی‌ فضای مجازیبازیگران خط‌مشی فضای مجازی

شورای‌عالی فضای مجازی در انتظار تغییر

هزارتوی انتخاب دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی

انتخاب دبیر جدید شورای عالی فضای مجازی داغ‌ترین موضوع ماه‌‏های اخیر حوزه فضای مجازی را به خود اختصاص داده است. اهمیت این انتخاب، نگاه تمامی بازیگران و اندیشه‌ورزان حوزه فضای مجازی را به‌سوی شورای عالی فضای مجازی، تصمیم‏‌های شورا و جریان‏‌های موجود دزدیده است.

شورای عالی فضای مجازی به عنوان مهم‌ترین متولی حکمرانی فضای مجازی جمهوری اسلامی، از سال ۱۳۹۱ تا کنون تجربه حضور سه دبیر در ادوار مختلف را داشته است. بررسی کارنامه عملکرد شورای عالی فضای مجازی در قلمروهای مختلف حکمرانی فضای مجازی از جمله طراحی الگوی ایرانی اسلامی حکمرانی فضای مجازی، تعهد به جایگاه مرکز ملی فضای مجازی به‌عنوان بازوی اجرایی و نظارتی شورای عالی، طراحی راهکار ایجابیِ گریز از تهدیدات خارجی و بین‌المللی در دو حوزه قدرت نرم و سخت و غیره، تعیین شاخص‏‌های انتخاب دبیر جدید را بیش‌ازپیش سخت‏‌گیرتر می‏‌کند.

به‌طور مرسوم با شروع زمزمه‌‏های تغییر دبیر شوراهای عالی، جریان‌‏های داخلی و خارجی از طرق مختلف تلاش دارند با ترسیم ادله مختلف حزبی، اصول شایستگی، ذی‌نفع بودن، تخصصی بودن و غیره گزینه‏ خود را در صدر گزینه‏‌های ارائه شده به ریاست محترم جمهور معرفی نمایند. شورای عالی فضای مجازی نیز به دلیل جایگاه فراقوه‌ای و فرادستگاهی و اثرگذاری بی‌بدیل در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی از مداخله گروه‌های ذینفع مستثنا نیست. به طور کلی در بحبوحه انتخاب دبیر شورای عالی فضای مجازی، می‌توان اصلی‌ترین بازیگران را در سه جریان دسته‌بندی نمود.

جریان نخست جریانی است که اعتقاد دارند فردی با تجربه از میان کسانی که در این شورا سابقه داشته‌اند و یا به عنوان عضو حقیقی یا حقوقی در شورا ایفای نقش کرده‌اند باید در مسند امور این شورا قرار گیرد. استدلال این جریان آن است که افراد کم تجربه‌تر توانایی راهبری امور شورا را نداشته و البته در این برهه زمانی فرصت سعی و خطا برای نظام حکمرانی کشور وجود ندارد؛ لذا باید به افراد با تجربه‌تر اعتماد کرده و ریسک انتخاب از میان افراد کم‌تجربه‌تر و جوان‌تر را نپذیرفت.

جریان دوم با پشتیبانی دولت و وزارت ارتباطات به دنبال به کرسی نشاندن گزینه‏‌هایی همسو و همگرا با دولت است که کاهش تنش‌های معمول این وزارتخانه با شورای عالی فضای مجازی و افزایش یکپارچگی در حکمرانی فضای مجازی را به دنبال دارد. چالش آنجاست که وابستگی و روابط غیر‏حرفه‌‏ای میان دبیر و وزارت فاوا ظرفیت شکل‏‌گیری موقعیت تعارض منافع در حوزه‏‌های مختلف را ایجاد می‏‌کند. این تعارض می‌تواند در مواردی همچون اثرگذاری وزارت فاوا در فرایند تصمیم‌‏های شورای عالی، تمرد این وزارت از مصوبه این شورا به دلیل نفوذ بیشتر و انفعال و دنباله‌رو بودن شورا خودنمایی کند؛ در حالی‌که از منظر ارزش‌‏های حکمرانی، عدم وابستگی میان نهادهای مختلف یکی از ضروری‌‏ترین معیارها و شاخص‏‌های انتخاب سکان‌‏‏های مدیریتی است.

سومین جریان نیز معتقد است گزینه جوان‌‏تر و مستعدی بایستی بر مسند دبیری شورای عالی بنشیند که علی‌رغم تجربه برای اداره دستگاهی به این عرض و طول، نشاط و سرزندگی جوانی را برای پیگیری مصوبات و سیاست‌های این شورا داشته باشد. استدلال این جریان آن است که جوان‏گرایی مسند دبیری توامان با تخصص و تجربه می‌‏تواند مقدمه‏‌ای برای تحول شورا و ظهور ایده‌‏های جدید در حوزه سیاست‏‌های حکمرانی فضای مجازی باشد.‏ تا به امروز ضمن کشمکش‌‏های چندماهه جریان‌‏های مختلف گزینه مطلوب توسط ریاست جمهور انتخاب نشده است.

 

معیارهای گزینه مطلوب کدام است؟

تصمیم‏‌گیری به عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌‏های قدرت جوامع مختلف بشری شناخته می‏‌شود. انسان در یک فرایند ذهنی(شناختی) توانسته است اراده خود را در شاکله تصمیم به منصه ظهور برساند و آن را عینیت بخشد. تصمیم‌‏گیری در یک فرایند از بیان مسئله تا اجرای تصمیم خلاصه می‏‌شود. یکی از این مراحل، شناسایی معیارها و شاخص‌‏های حوزه تصمیم موردنظر است. انتخاب دبیر جدید شورای عالی نیز از جنس تصمیم و انتخاب است. بدین‌جهت یکی از لوازم انتخاب گزینه مطلوب، ارائه معیارها و شاخص‏‌های واقعی و وزن دهی به گزینه‌‏های موردنظر است. تعیین شاخص انتخاب بر مجموعه‏‌ای از مبانی استوار است. این مبانی می‏‌تواند برگرفته از ذهنیت‌‏ها یا عینیت‌‏ها باشد. مراد از ذهنیت‌ها چارچوب اندیشه فکری (کسب منافع گروهی) و … است. مراد از عینیت‏‌ها در انتخاب گزینه مطلوب می‌‏تواند حوزه‏ نقش‌‏آفرینی و وظایف جایگاه دبیری شورا باشد. متناسب با مبانی اتخاذشده، می‌بایست شاخص‌‏هایی جهت وزن‌دهی و مقایسه گزینه‌‏های ارائه‌شده در شورای عالی طراحی و عملیاتی گردد.

در مقام ارائه نسخه ایجابی، شایسته است اعضای شورای عالی سنجش گزینه‏‌های ارائه‌شده را با محوریت حوزه‏‌های نقش‌‏آفرینی جایگاه دبیر شورای عالی فضای مجازی و شاخص‌‏های اندازه‌‏گیری و ارزیابی هر یک از حوزه‌‏ها مبتنی بر عملکرد پیشین ایشان مورد توجه قرار دهند. این حوزه‌‏ها عبارت‌اند از:

 

آسیب‏ها و پیامدهای تعلل در انتخاب دبیر جدید

گستردگی وظایف دبیر شورای عالی در فرایند اتخاذ تصمیمات نهادی در حوزه حکمرانی فضای مجازی و ریاست ایشان در مرکز ملی فضای مجازی به‌عنوان بازوی اجرایی و نظارتی شورای‌عالی، تعلل در انتخاب دبیر جدید پیامدهای مختلف سیاسی و اجتماعی به همراه خواهد داشت. این پیامدها عبارت‌اند از:

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا