گزارش خبری نشست وزیر علوم با برگزیدگان جشنواره فارابی درباره تحول علوم انسانی
جناب آقای سید امیررضا برقعی، پژوهشگر هسته خط مشی فضای مجازی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام (سپهرا) به نمایندگی از این مرکز در نشست وزیر علوم با برگزیدگان سیزدهمین دوره جشنواره بینالمللی فارابی حضور پیدا کرد.
در این نشست مفصل و صمیمی که با حضور آقایان دکتر عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگی وزیر علوم و دبیر سیزدهمین جشنواره فارابی و حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا غلامی، رئیس دبیرخانه دائمی جشنواره بینالمللی فارابی و رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم برگزار شد، برگزیدگان جشنواره به بیان مسائل و پیشنهادهای خود برای تحول در علوم انسانی و رشتههای گوناگون آن پرداختند.
در این میان، جناب آقای سید امیررضا برقعی که با اثر پژوهشی «تبیین دلالتهای دانش فقه برای مفهومپردازی مرز در حکمرانی فضای مجازی جمهوری اسلامی ایران» موفق به کسب عنوان برگزیدگی در گروه علوم اجتماعی و ارتباطات سیزدهمین جشنواره بین المللی فارابی شده بود، در سه محور به بیان دیدگاههای خود پرداخت.
محور اول ضرورت رویکرد امتدادی در تولید علوم انسانی اسلامی است. پژوهشگر هسته سپهرا در توضیح این محور اضافه کرد: برای تولید علوم انسانی اسلامی ضرورت دارد که مراکز فعال در این عرصه اعم از حوزوی و دانشگاهی در طول زنجیرهای در امتداد هم قرار گرفته به گونهای که هر مرکز بتواند از خروجی علمی مرکز پیش از خود بهرهمند شده و ورودی علمی مجموعه پس از خود را مهیا سازد. تولید علوم انسانی اسلامی در تمامی رشتههای آن نیازمند پژوهشهایی از موضوعات مبنایی تا روبنایی است که یک مرکز به تنهایی نمیتواند این گستره را در هر رشته پوشش دهد، بنابراین ضرورت دارد که مراکز زیربنایی، متوسط و روبنایی در امتداد یکدیگر قرار گرفته و در یک فرآیند همکارانه تحول در علوم انسانی را در شاخههای آن رقم بزنند. در این میان وزارت علوم می تواند زنجیره تولید علوم انسانی میان مراکز زیربنایی، متوسط و روبنایی را ایجاد و تقویت کند.
محور دوم ضرورت رویکرد متفکر محور در تولید علوم انسانی اسلامی است. برگزیده جشنواره فارابی در توضیح محور دوم افزود: در میان متفکران انقلاب اسلامی بزرگانی مانند شهید مطهری، شهید صدر و آیت الله مصباح یزدی رحمهم الله حضور دارند که با بررسی عمیق و دقیق قرآن کریم و احادیث معصومین (علیهم السلام)، اندیشه های مکتب اسلام را در قالب منظومهای طراحی کردهاند. این ثمره ارزشمند به پژوهشگران علوم انسانی اسلامی کمک میکند که اولاً نیازی به مراجعه مستقیم و دوباره به منابع اسلامی نداشته و ثانیاً امتداد این اندیشههای اسلامی را در رشتهها و موضوعات جزئیتر علوم انسانی اسلامی طراحی کنند. در این میان وزارت علوم و جشنواره فارابی میتوانند با توجه به ضرورت پژوهشهای متفکر محور، از این پژوهشها حمایت ویژهای داشته باشند. هم چنین شایان ذکر است که مطالعه روند تولید علوم انسانی در غرب نیز با دو رویکرد امتدادی و متفکر محور همراه بوده است.
محور سوم ضرورت توجه ویژه به حوزه حکمرانی فضای مجازی است. آقای برقعی در توضیح محور آخر بیان داشت: با توجه به گسترش فضای مجازی در دهههای اخیر و بازتولید نظامهای اجتماعی در این فضا و در امتداد نظامهای اجتماعی فضای واقعی و ایجاد مسائل و چالشهای گوناگون سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی در فضای مجازی، ضرورت دارد در جشنواره فارابی بخش مستقلی به پژوهشهای علوم انسانی در حوزه فضای مجازی پرداخته شود. بهبود و حل مسائل فضای مجازی نیازمند رویکرد فنی – اجتماعی و حکمرانانه به فضای مجازی است. رویکردی صرفاً فنی که وزارت ارتباطات را محور مسائل و سیاستهای فضای مجازی میداند، نمیتواند در اصلاح و اعتلای فضای مجازی موفق باشد. همچنین امروزه مسائل حوزه فضای مجازی از مسائلی صرفاً رسانهای و ارتباطاتی یا صرفا اقتصادی فراتر رفته و همه نظامهای اجتماعی را درگیر کرده است. از این رو از طرف هسته سپهرا پیشنهاد شد که در جشنواره فارابی بخش مستقلی به پژوهشهای علوم انسانی در حوزه فضای مجازی پرداخته شود که با استقبال رئیس دبیرخانه جشنواره روبرو شد و مقرر گشت که ان شاءالله در جلسه شورای سیاست گذاری جشنواره این موضوع طرح و تصمیم گیری شود.