آقای کاندیدا (۳): از انقلاب اسلامی تا تمدن‌ اسلامی در فضای مجازی

آنچه گذشت…

سلسله یادداشت‌های آقای کاندیدا که به بهانه انتخابات ۱۴۰۰، اولویت‌های سیاستی و دکترین حکمرانی فضای مجازی کشور را با مخاطبین گرامی به اشتراک می‌گذارد به منزل سوم رسیده است.

ابتدا از ضرورت انقلاب اسلامی در فضای مجازی گفتیم،‌ سپس مهمترین مسئله فضای مجازی کشور را انزوای ایران طرح کردیم و در آقای کاندیدای دوم چارچوب کلی حکمرانی فضای مجازی کشور را تبیین نمودیم.

در سومین یادداشت آقای کاندیدا،‌ به جهت گیری چارچوب حکمرانی‌مان خواهیم پرداخت که به دنبال نقش‌آفرینی فعال و خردمندانه از انقلاب اسلامی تا تمدن اسلامی در فضای مجازی است.

از انقلاب اسلامی تا تمدن‌ اسلامی در فضای مجازی

شاید بتوان ادعا کرد که آثار تحولی فناوری اطلاعات و ارتباطات سابقه‌ای قابل توجه در رشته‌های مختلف دارد،‌ به عنوان مثال «انقلاب صنعتی سوم و چهارم» و یا تحولات «جامعه اطلاعاتی، شبکه‌ای و پلتفرمی» و یا «اقتصاد دیجیتال،‌ گیگ،‌ اشتراکی» و بسیاری دیگر از چنین مفاهیم کلیدی،‌ همگی شما را به سوابق آثار تحولی فاوا در زندگی امروزی بشر هدایت می‌کند اما آنچه که مسبوق به سابقه نیست و یا حداقل نگارنده پیش از آن درنیافته بود،‌ نگاه مقام معظم رهبری به این تحولات است که آن را نه فقط در سطح فناوری یا در سطح یک انقلاب یا نظام، بلکه در سطح یک تحول تمدنی تبیین می‌کند.[۱]

اگر این دیدگاه ایشان را در کنار مجموعه تبیین‌هایشان از مسیر انقلاب،‌ نظام،‌ دولت،‌ جامعه و تمدن اسلامی بنگریم،‌ آنگاه دلالت‌های دقیقی در حکمرانی فضای مجازی و امتداد انقلاب اسلامی در این فضا به دست می آوریم.

به بیان مقام معظم رهبری:

انقلاب اسلامی عبارت است از «همان حرکت انقلابی و جنبش انقلابی که نظام مرتجع را، نظام قدیمی را، نظام وابسته و فاسد را سرنگون می‌کند و زمینه را برای ایجاد نظام جدید آماده می‌کند.»[۲]

نظام اسلامی یعنی «طرح مهندسی و شکلی کلی اسلامی را در جایی پیاده کردن»[۳]،‌ یعنی «هندسه عمومی جامعه اسلامی بشود.» [۴]

دولت اسلامی بعد محتوایی است،‌ ایشان می فرمایند: «این نظام اسلامی فقط شکل نیست؛ محتوایی دارد؛ یعنی کارهایی باید در واقعیت زندگی مردم انجام بگیرد. تحقق این واقعیت‌ها در زندگی مردم، مردان و عناصر مؤمن و معتقد به خودش را – که دارای صفات و خصوصیات لازم هم باشند – می‌طلبد؛ این می‌شود دولت اسلامی… دولت اسلامی یعنی همه کارگزاران نظام اسلامی باید آن جهتگیری‌ها را در مدّ نگاه خودشان قرار دهند و به‌سرعت به سمت آن جهت‌گیری‌ها حرکت کنند.»[۵]

جامعه اسلامی یعنی: «جامعه‌ای که در آن، آرمان‌های اسلامی، اهداف اسلامی، آرزوهای بزرگی که اسلام برای بشر ترسیم کرده است، تحقق پیدا کند.» [۶]

در خصو ص تمدن اسلامی نیز می‌فرمایند: «بعد از این مرحله (جامعه اسلامی)، مرحله‌ی تلألؤ و تشعشع نظام اسلامی است؛ یعنی مرحله‌ی ایجاد کشور اسلامی. اگر این مرحله به وجود آمد، آن‌وقت برای مسلمان‌های عالم، الگو و اسوه می‌شویم: «لتکونوا شهداء علی النّاس[۷]».[۸] وقتی کشور اسلامی پدید آمد، تمدن اسلامی به وجود خواهد آمد؛ آن وقت فرهنگ اسلامی فضای عمومی بشریت را فرا خواهد گرفت.[۹]

بر این اساس،‌ چارچوبی که برای حکمرانی فضای مجازی تبیین نمودیم، جهت‌گیری‌اش فراتر از انقلاب و نظام‌سازی اسلامی در فضای مجازی رفته و تمدن اسلامی در فضای مجازی را در چشم انداز خود دنبال می‌کند. بدیهی است که در اوضاع متغیر و متحول دنیا که شرائط سیاسی دنیا، موازنه‌های سیاسی،  موازنه‌های قدرت و سایر مختصات تمدنی امروز در حال تحولات است، همه‌ی عناصر حاضر در صحنه به نفع اهداف و آرمان‌های خود فعالانه نقش آفرینی می‌کنند. حال آنان‌که خود را به غفلت زده،‌ سال‌ها سیاست‌های کلی فضای مجازی کشور را معطل کردند و برای چند صباحی تکیه بر مسند قدرت،‌ دست به هر کاری زدند و فی‌المثل زمین بازی‌هایی نظیر فیلتر و دسترسی،‌ میدان و دیپلماسی و … طراحی کردند،‌ نه فقط عرصه فضای مجازی کشور را عاطل و باطل می‌کنند بلکه انقلاب اسلامی را از ظرفیت‌های تمدن‌سازی و تحولات جهانی فضای مجازی محروم می‌کنند و بدانند به قاعده «وَلا تَرکَنوا إِلَى الَّذینَ ظَلَموا فَتَمَسَّکُمُ النّارُ وَما لَکُم مِن دونِ اللَّهِ مِن أَولِیاءَ ثُمَّ لا تُنصَرونَ»[۱۰] آتش دوزخ و محرومیت از ولایت و نصرت الهی در انتظار آن‌هاست.

آن وقتی که جابه‌جائی‌ها صورت می‌گیرد، تحولات جهانی انجام می‌گیرد، یک عنصر بیکار، کم‌کار و غافل  قطعاً در تحول آینده، در شکل جدیدی که بناست بر اوضاع دنیا حاکم شود، نقش ضعیف‌تری نصیب خود خواهد کرد. عنصری که فعال است، هوشیار است، بیدار است، صحنه را رصد می‌کند، فعل و انفعالات را می‌بیند و پیش‌بینی می‌کند، او می‌تواند در شکل جدیدی که بناست به وجود بیاید، برای خود جایگاه محکم‌تری، بابرکت‌تری و نزدیک‌تر به اهداف و آرمان‌های خود فراهم کند. [۱۱]

^[۱]  مصاحبه سرپرست پژوهشگاه فضای مجازی درباره بایسته‌های حکمرانی در فضای مجازی، منتشر شده در پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR

^[۲]  بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه

[۳]  بیانات در دیدار کارگزاران نظام

[۴]  بیانات در دیدار کارگزاران نظام

[۵]  بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت

^[۶]  بیانات در دیدار دانشجویان کرمانشاه

[۷]  سوره مبارکه بقره آیه شریفه ۱۴۳

[۸]  بیانات در دیدار کارگزاران نظام

^[۹]  بیانات در خطبه های نماز جمعه

[۱۰]  سوره مبارکه هود آیه شریفه‌۱۱۳: و بر ظالمان تکیه ننمایید، که موجب می‌شود آتش شما را فرا گیرد؛ و در آن حال، هیچ ولیّ و سرپرستی جز خدا نخواهید داشت؛ و یاری نمی‌شوید!

[۱۱]  ملهم از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی – ۱۳۸۹/۰۳/۱۸