آقای کاندیدا (۱): ایران منزوی

آقای کاندیدا،‌ سلسله یادداشت‌هایی خواهد بود که تا ۲۸ خرداد ماه یعنی روز انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به تشریح وضعیت فضای مجازی جمهوری اسلامی و ارائه پیشنهاد در عرصه حکمرانی فضای مجازی خواهد پرداخت. در این سلسله یادداشت‌،‌ تلاش خواهد شد تا نه با اغراض سیاسی،‌ بلکه با هدف تأمین منافع ملی با آقای کاندیدای ریاست جمهوری سخن بگوییم و در نهایت یک نظام فکری منسجم ارائه نماییم. بی شک نگاه جزیره ای به مسائل و بازیگران فضای مجازی کشور،‌ یکی از عوامل وضعیت ذلت بار این روزهای ایران عزیز،‌ در فضای مجازی است و آنچه در بیان و بنان مسئولین کمتر دیده می شود گذشتن از منافع بخشی به نفع منافع ملی است.

اولین قدم،‌ در حرکت و اصلاح فضای مجازی کشور، فهم انزوای ایران است.

ایران عزیز ما، پس از انقلاب اسلامی راه آزادی و استقلال را در پیش گرفت، ملت ایران خواست تا با فکر خود، با نیروی خود، با اراده خود، در راه سعادت خود قدم بردارد.

خیلی روشن و طبیعی است که این خواست ملت، در فضای مجازی هم ادامه دارد، فضای مجازی بسط یافته فضای واقعی و امتداد آن است و همان عزت و کرامت ایرانی ایجاب می کند که استقلال و آزادی را در این فضا نیز دنبال کند. اما متأسفانه کوتاهی های کارگزارن فضای مجازی با شارلاتانیزم رسانه ای و هجمه بیگانگان همسو شده و همه با هم یک صدا حقوق استقلال و آزادی مردم را در حد فیلتر و دسترسی شبکه های اجتماعی تنزل داده و افکار عمومی را به سمت غفلت از حقوق خود سوق می دهند.

مسئله امروز فضای مجازی کشور، دسترسی یا فیلتر نیست،‌ مسئله امروز فضای مجازی،‌ ظرفیت های بسیاری است که می تواند در خدمت مردم و اهداف ملی باشد اما نه تنها با کوتاهی ها و غرض ورزی های سیاسی چنین ظرفیت هایی شکوفا نشده است، بلکه محملی برای خواری و ذلت مردم شده است.

امروز مردم شریف ما بر روی فضای مجازی کسب و کار دارند،‌ انواع فعالیت های مدنی خود را دارند و در شرایط کرونا بسیاری از امورات خویش را به صورت مجازی در این فضا به انجام می رسانند اما کارگزاران امروز فضای مجازی به جای اینکه امکانات لازم را برای حمایت از مردم به وجود بیاورند دائماً با اعصاب مردم بازی کرده و سخن از فیلتر یا دسترسی به میان می آورند.

چرا زمانی که ساسی مانکن با انتشار آن فیلم مستهجن و فراخوان برای دابسمش به مصاف نظام فرهنگی ایران اسلامی رفت،‌ آن کارگزار فضای مجازی سکوت کرد؟ چرا زمانی که یک شبه تلگرام طلایی و هات گرام از روی گوشی هایمان پاک شد،‌ کسی دولت را به خاطر این تحقیر و ذلت ملی به سوال نکشید و همه همصدا با رسانه های دشمن به فیلتر تلگرام خندیدیم و بر طبل «ما نمی‌توانیم» کوبیدیم؟ چرا زمانی که کسب و کارهای ما در فضای مجازی به دلیل تحریم بسیاری از سرویس های نرم افزاری آمریکایی مانند GitHub به صرافت افتادند،‌ کارگزار ما سکوت کرد؟ چرا آن موقع برنامه نویسان و کسب و کارهای ما حقوق خود را از کارگزاران فضای مجازی با صدای رسا، مطالبه نکردند؟

علت یک چیز است: ایران در فضای مجازی منزوی است.

انزوای یک حاکمیت دو معنی دارد،‌ یکی معنای رایج دیپلماتیک آن است که به معنای عدم حضور در عرصه بین المللی است و معنای دوم انزوای یک حاکمیت از مردم و درون خویش است که این یکی مهمتر و انزوای واقعی است.

جمهوی اسلامی ایران در فضای مجازی هم گرفتار انزوای دیپلماتیک است و هم انزوای واقعی که تکیه نداشتن بر مردم است.

اینکه مردم بخواهند کسب و کار خود را روی یک پلتفرم پایدار و با ثبات بنا کنند،‌ حق آن هاست اما اینکه دولت از مسئولیت و وظیفه خود برای تأمین این حق فرار کرده و افکار عمومی را با دوگان فیلتر و دسترسی از ارزیابی دقیق وظایف دولت منحرف نماید،‌ یک خباثت است.

اینکه مردم در جمهوری اسلامی به زیرساخت و نرم افزارهای بومی کمتر تکیه دارند و ایران در فضای مجازی منزوی است یک واقعیت تلخ است اما علت این واقعیت تلخ را نباید به مردم نسبت داد،‌ هزینه آن را نباید مردم بدهند،‌ مردم باید بتوانند آزادانه اراده خود،‌ فکر خود را و عمل خود را در چارچوب قانون اساسی به ظهور برسانند و لازمه آن حداقلی از زیرساخت های حیاتی در فناوری اطلاعات و ارتباطات است که فراهم نشده است.

زمانی که ایران عزیز به معنای واقعی کلمه در فضای مجازی منزوی می شود،‌ خیلی طبیعی است که در عرصه بین المللی و جهانی نیز نمی تواند فعالانه حضور داشته باشد.

چرا در مجامع بین المللی حکمرانی فضای مجازی نظیر آیکن که یکی از دو قطب اصلی حکمرانی اینترنت است،‌ حضور فعال نداریم، پاسخ روشن است،‌ چون در داخل کشور منزوی هستیم، ما اگر مانند خیلی از کشور ها در زیست بوم ملی فضای مجازی مان،‌ نیازهای مردم را تأمین می کردیم،‌ در این فضا نیز واجد قدرت و قوت می شدیم، جمعیت می داشتیم و می توانستیم با تکیه بر قوت درونی در مواضع خارجی فعالانه حضور پیدا کنیم.